مقالات

 ضرورت ايجاب ميکند که مركزي جهت شناخت قوم تركمن در حوزه شناسايي و شناساندن جلوه‌هاي مختلف فرهنگي، تاريخي، ادبي و هنري تركمن‌ها داير شده و به صورت سازمان يافته فعاليت نمايد ؛ در زمان حاضر جاي خالي آن به راحتي احساس ميشود. اين يادداشت مروريست بر اهداف ايجاد اين مرکز و آشنايي با ايده ، فلسفه و ضرورت آن:

نشر تحقيقات ارزشمند، ثبت و ضبط آثار مختلف مربوط به اين سازمان كه در زمره ايران شناسي جاي مي‌گيرد، از جمله دغدغه‌هاي مراكز پژوهشي است. تلقي از واژه تركمن، همپايه عظمت تاريخي و فرهنگي و تقدس ديني روزگاران كهن است، اين يادآوري، مفهومي شگرف، ديرينه و احترام انگيز دارد كه تداعي كننده فرهنگ و تمدن دير پايي از صداي جرس كاروان‌هاي جاده ابريشم تا آواي شورانگيز اشعار مختومقلي فراغي را در بر دارد. ناحيه جغرافيايي مورد نظر اين مركز، كل منطقه‌اي است كه در دوران‌هاي مختلف تاريخي با نام تركمن‌صحرا معرفي شده است، به منظور آشنا شدن با زواياي پنهان اين مناطق در هر يك از شهر‌هاي مختلف تركمن صحرا هسته‌هاي شهرشناسي تشكيل شده و تأسيس اين مراكز در نقاط مختلف تركمن صحرا الزامي است. مركز شناخت قوم تركمن داراي چندين گروه پژوهش با اهداف مشخص بوده که بخشي از آنها به صورت ذيل ميباشد:

1) گروه رجال و مفاخر فرهنگي:

قسمتي از اين مرکز ميباشد که  با هدف شناختن و شناساندن رجال و بزرگان تركمن كه آثار و احوال آنان در پيشبرد دانش، تكميل اخلاق و تربيت برجستگان اهميت داشته است.اهداف اين گروه ، تهيه كتاب‌هايي به زبان ساده، حاوي خاطرات، داستانها، حقايق مربوط به زندگي و سيره بزرگان و مفاخر ديني و علمي تركمنصحرا براي آشنايي جوانان ترکمن و نسلهاي آينده ميباشد. تجليل از بزرگان تركمن به صورت برگزاري سمينار‌ها و همايش‌هاي مناسب براي تشويق محققان و ايجاد انگيزه‌ براي جوانان در كارهاي پژوهشي از جمله وظايف ديگر اين گروه است. در يك محاسبه اوليه، پي مي‌بريم كه هنوز هزاران كتاب و رساله بازمانده از نياكان هوشمند و دانشور تركمن صحرا وجود دارد كه در انتظار چاپ‌هاي منقع و شايسته هستند . ادبيات، مهمترين عامل همبستگي و استقلال ملت‌ها و نشانه وجود حضور جمعي يك ملت در دوره‌هاي تاريخي است.

2) گروه متون و ادبيات تركمن:

 قسمتي از اين سازمان ميباشد که با هدف تنظيم فهرست‌هاي ادبي، تصحيح انتقادي متون، بررسي وضعيت ادبي دوره‌هاي مختلف ، بررسي رسم الخط‌هاي مختلف تركمن،اجراي طرحها و پژوهش‌هاي ادبي و برگزاري انجمن هاي ادبي و فرهنگي به فعاليت خواهد پرداخت.

3) گروه پژوهش‌هاي اجتماعي:

 اين گروه نيز به منظور شناخت ظرفيت‌هاي اجتماعي و تطبيق امكانات موجود يا مقتضيات و عوامل انساني به تنظيم طرحها و اجراي برنامه‌هاي عمومي مي‌پردازد. بررسي جوامع مختلف تركمن‌صحرا از جهات اجتماعي، اخلاقي، عاطفي و امكانات اقتصادي،‌ پژوهشي براي يافتن معضلات اجتماعي، تعيين الويت در بررسي اين طرح‌هاي پژوهشي، انتشار نتايج تحقيقات، تنظيم برنامه‌هاي آموزشي به منظور كاربرد آموخته‌ها، تشريح جنبه‌هاي كاربردي نتايج حاصله در جهت كمك به برنامه توسعه ملّي و منطقه‌اي از جمله اهداف و وظايف اين گروه است. همچنين تركمن‌صحرا در برگيرنده ايرانياني با زبان‌ها و گويش‌هاي متفات تركمن، كرد، بلوچ، فارس و ترك مي باشد كه گروه مردم شناسي، فرهنگ عامه و گويش‌ها به بررسي گويش‌هاي مختلف، تهيه اطلس گويشي، تعيين تحولات گفتاري، تحليل تغييرات زباني، طبقه‌بندي گويش‌ها و بررسي ارتباط آنها با يكديگر مي‌پردازد. تركمن صحرا در وقايع اساطيري ايران بسيار حايز اهميت است و متاسفانه فقدان حفاري‌هاي علمي و عدم رعايت ظوابط تحقيق به عنوان ضعف در اين بخش مطرح است.

4) گروه تاريخ تمدن و باستانشناسي:

 نيز از گروه‌هايي است كه به تدوين تاريخ باستان‌شناسي تركمن صحرا، تدوين فرهنگ تاريخ صنايع، تدوين فرهنگ تاريخي پيشينه‌ها، تهيه گنجينه‌‌اي از اسناد، عكس‌ها و آثار قديمي، تأسيس موزه اختصاصي صنايع و هنرهاي تركمن، شناسايي آرامگا‌ه‌ها، مزارها و اماكن مختلف مي‌پردازد.

5) گروه تاريخ معاصر و جغرافيايي تاريخي:

 اين گروه به دريافت درست و مستند جغرافيايي تراكمنصحرا در دوره‌هاي مختلف تاريخي، شناسايي جلوه‌ها و تدوين شجره‌نامه‌هاي تركمن‌صحرا، پژوهش‌هاي تاريخي، تدوين اطلس جغرافيايي تاريخي، تدوين فرهنگ توصيفي نام‌جاي‌ها همت مي‌گمارد.

6) گروه هنرهاي سنتي:

 شناسايي گروه‌هاي سنتي، همراه هنرمندان آن از گذشته تا به حال، تنظيم كتابشناسي توصيفي هنرهاي سنتي، تهيه و تنظيم مجموعه‌اي تصويري از اماكن مقدس، طبيعت، آثار كهن و سوژه هاي مردم شناسي نيز از اهداف گروه هنرهاي سنتي بشمار مي‌رود.

7) گروه ارتباطات و مطالعات مشترک:

 يکي از وظايف اين گروه ايجاد ارتباط بين اين موسسه با ديگر موسسات پژوهشي و دانشگاهها و مراکز آموزشي و کتابخانه هاي معتبر دنيا ميباشد که جهت شناساندن توانمنديهاي پژوهشي ايجاد شده در نقاط مختلف تركمن صحرا ميباشد. همكاري‌هاي تحقيقاتي، تبادل پژوهشگر و فراهم آورن قسمت‌هاي علمي بين محققين ترکمن ايراني با ديگر کشورها از جمله وظايف گروه مطالعات مشترك است. بي‌ترديد وظيفه دانشوران روزگار، شناساندن ايران به جهانيان است و از آنجا كه تركمن‌صحرا با قدمت ديرينه خود كه موجر تمدن و فرهنگ نيز بوده است. يكي از مراكزي است كه آشنايي به زواياي گوناگون آن همت پژوهشگران ژرفكاو را مي‌طلبد.

اميد است كه متوليان امور فرهنگي كشور در فراهم آوردن زمينه‌هاي مناسب براي اين گونه فعاليتها بيشتر بكوشند و از دانشجويان، دانش آموختگان، اساتيد ونخبگان و روشنفکران و نويسندگان و بخصوص پژوهشگران ترکمن انتظار ميرود که در جهت ايجاد چنين مرکزي که از ضروريات ميباشد اقدام نمايند. در صورت اقدام، ما نيز به نوبه خود حاضر به دادن هر گونه اطلاعات جامع و داده هاي خام به علاقمنداني که خواستار پيگيري و اجراي چنين طرحهاي ميباشند هستيم. 

سوآبان

E.mail: Suaban@Yahoo.com

بازگشت به صفحه اول